Λεβάντα

  Λεβάντα         

 Το όνομά της προέρχεται από το λατινικό ρήμα lavare,

που σημαίνει "πλένω".

Στην αρχαία Ελλάδα το ονόμαζαν Νάρντους, ή Νάρδ, απο την πόλη της Συρίας Ναάρδα. Από την αρχαιότητα αποδίδονται στη λεβάντα φαρμακευτικές ιδιότητες αλλά και αφροδισιακές. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι δε, τη χρησιμοποιούσαν σαν αιθεριο έλαιο στα λουτρά, και για αυτούς ήταν ένα υπερπολύτιμο βότανο, αφού ακόμα και μια μικρή ποσότητα λεβάντας κόστιζε μια περιουσία.                                                           

Η λεβάντα είναι γένος φυτών που ανήκει στην οικογένεια Χειλανθή (Labiatae). Το γνωστότερο γένος είναι η λαβαντούλα,  που περιλαμβάνει γύρω στα 25 είδη. Είναι ιθαγενές των παραμεσόγειων περιοχών. Επίσης, απανταται στα Κανάρια Νησιά, στην Ινδία και σε άλλες ασιατικές χώρες. Το αιθέριο έλαιο που περιέχουν τα φύλλα της χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία και επίσης για τη θεραπεία νευρασθενειών. Έχει επίσης αντισηπτικές ιδιότητες και χρησιμοοποιείται στην επούλωση τραυμάτων. Σε μεγάλες δόσεις η λεβάντα δρα ως υπνωτικό και ναρκωτικό. Οι ιαματικές της ιδιότητες ήταν γνωστές από την αρχαιότητα και αναφέρονται στο Διοσκουρίδη, τον Πλίνιο και το Γαληνό.

Η άγρια λεβάντα κατάγεται από την Περσία και τη Νότια Γαλλία, όπου και φύεται σ’ ορεινές πλαγιές και σε μεγάλο υψόμετρο. Αγαπά τα πετρώδη και άγονα εδάφη, ευδοκιμώντας σε μέρη που λίγα φυτά επιβιώνουν. Αψηφώντας τους βαρείς χειμώνες ξεδιπλώνει κάθε καλοκαίρι, εκ νέου, τα υπέροχα μπλε άνθη της, μαγεύοντας την περιοχή με το θείο άρωμά τους.
Κάθε χρόνο, τους πιο ζεστούς μήνες του καλοκαιριού, στις απόκρημνες πλαγιές των βουνών της Haute Provence συλλέγονται εδώ και αιώνες, με πολλές δυσκολίες και μεγάλη προσοχή τ’ άνθη της άγριας λεβάντας. Εδώ βγαίνει το καλύτερο, το σπανιότερο και το ακριβότερο αιθέριο έλαιο λεβάντας.

Σε υψόμετρο 900-1800 μ. ευδοκιμούν δύο είδη άγριας λεβάντας: Lavandula officinalis και η Lavandula angustifolia.

Η πρώτη είναι ένα πολύτιμο "διαμάντι" της φύσης. Μικροκαμωμένη, με λίγα άνθη, δίνει το καλύτερο αιθέριο έλαιο. Έχει το πιο ευγενές άρωμα και τις περισσότερες – αναρίθμητες – σχεδόν θεραπευτικές ιδιότητες. Το αιθέριο της έλαιο είναι άριστης ποιότητας και συναντάται σπάνια στο εμπόριο. Ονομάζεται "Lavandulae extra" ή "Lavande offendis extra".  Το δεύτερο είδος, η angustifolia είναι ένα φυτό πιο μεγάλο και με πιο πλούσια ανθοφορία. Κι’ αυτό το αιθέριο έλαιο είναι εξαιρετικό και κατάλληλο για θεραπείες. Η συγκομιδή και η επεξεργασία των ανθέων αυτών των δυο συγγενικών φυτών, γίνεται κάθε χρόνο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, με το χέρι. Λίγοι είναι πια οι άνθρωποι που ανεβαίνουν κάθε καλοκαίρι στις ορεινές και βραχώδεις αυτές πλαγιές για να συλλέξουν με αγάπη και πολύ προσοχή τα μυρωδάτα άνθη.  Τα φορτώνονται στη πλάτη τους και τα κατεβάζουν με τα πόδια στην κοιλάδα όπου διυλίζεται το υπέροχο αυτό αιθέριο έλαιο. Καταλαβαίνει κανείς λοιπόν γιατί το πολύτιμο αυτό αιθέριο έλαιο είναι σπάνιο και πολύ ακριβό.                                                           

Στον ελληνικό χώρο καλλιεργείται πιο πολύ το είδος Λαβαντούλα η στοιχάς (Lavandula stoechas). Αυτή είναι γνωστή και με τα ονόματα:

• αγριολεβάντα
• λαμπρή
• λαβαντή
• χαμολίβανο
• μυροφόρα
• καραμπάσι

Κύριο συστατικό του είναι η χημική ένωση οξικό λιναλύλιο.

Ευδοκιμεί στην περιοχή της Μεσογείου και είναι μικρός θάμνος, ύψους έως 1 μ. Έχει μακρόστενα και γκριζοπράσινα φύλλα, μήκους 1-4 εκ. Τα άνθη του διατάσσονται σε πυκνούς επάκριους στάχεις, οι οποίοι φέρουν στην κορυφή μεγάλα πορφυρά βράκτια. Οι μικρές δίχειλες, συμπέταλες στεφάνες (6-8 χιλ.) έχουν σκούρο πορφυρό χρώμα. 

Στην Ελλάδα φυτρώνει σ' άγρια σχεδόν κατάσταση σε ξερούς και πετρώδεις τόπους, κυρίως στις Κυκλάδες, στα ορεινά της Λακωνίας, στον Ταΰγετο και στην Αργολίδα.

- Βοτανική ονομασία: Τα 4 είδη λεβάντας που χρησιμοποιούνται στην αρωματοθεραπεία και έχουν διαφορετικές ιδιότητες είναι :
- Lavandula Vera ή Angustifolium (η αληθινή)
- Lavandula latifolia (η πλατύφυλλος)
- Lavandula hybrida (η γλυκιά)
- Lavandula stoechas (η στοιχός)

- Το αιθέριο έλαιο έχει αντισηπτικές και επουλωτικές ιδιότητες. Δοκιμάστε το αδιάλυτο σε πληγές, σε κοψίματα, σε τσιμπήματα, σε δερματίτιδα και σε κάθε φλεγμονή του δέρματος!
- Είναι από τα ελάχιστα αιθέρια έλαια που μπορούν να χρησιμοποιηθούν άφοβα πάνω στο δέρμα αδιάλυτα.
- Τα άνθη του αρωματίζουν και διώχνουν τον σκώρο.
- Είναι κατά του βήχα, του άσθματος, του κοκκίτη, της γρίππης και της λαρυγγίτιδας.
- Καταπραϋνει τους νευρόπονους του στομάχου.
- Ηρεμεί το νευρικό σύστημα, μειώνει την πίεση, είναι χαλαρωτικό.
- Διευκολύνει την έμπνευση.
- Δοκιμάστε το για αϋπνία, άγχος, ημικρανία και πονοκέφαλο.
- Απελευθερώνει από τη συναισθηματική πίεση, φέρνει εσωτερική ηρεμία, αυξάνει τη συνειδητοποίηση, φέρνει σταθερότητα και μονιμότητα.
- Ιδανική για τα παιδιά! Μια σταγόνα στο μαξιλάρι για ήσυχο ύπνο.
- Αντικαταθλιπτική, βοηθά στην αντιμετώπιση ψυχολογικού σοκ και την ένταση της ημέρας.
- Είναι φυσικό αντιβιοτικό.
- Απομακρύνει τα κουνούπια.
- Ενδείκνυται για κράμπες στο ηλιακό πλέγμα (περιοχή του θώρακα), αρρυθμίες, μυϊκούς πόνους, ακμή.
- Η λεβάντα η αληθινή δεν έχει καμία παρενέργεια. Η πλατύφυλλος λεβάντα, λόγω της περιεκτικότητάς της σε κετόνες,

δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται από εγκύους και μικρά παιδιά παρά μόνο εξωτερικά σε εγκαύματα.

Παρενέργειες: Σε μεγάλες, (τοξικές)δόσεις είναι ερεθιστική. Ειδικά οι στομαχικοί απαγορεύεται να κάνουν οποιαδήποτε χρήση Λεβάντας, γιατί ερεθίζει το στομάχι. Επίσης το αιθέριο λάδι της σε μεγάλες δόσεις είναι ναρκωτικό που μπορεί να προκαλέσει θάνατο. Γι' αυτό καλύτερα να χρησιμοποιείται μόνο εξωτερικά. Τέλος, δεν πρέπει να πίνουμε πολύ συχνά έγχυμα Λεβάντας γιατί μπορεί να προκαλέσει κολικό.

 

ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΤΙΚΗ ΜΑΣΚΑ ΠΡΟΣΩΠΟΥ
Η λεβάντα έχει καταπληκτικά αποτελέσματα στην περίπτωση της ακμής (ιδιαίτερα η πλατύφυλλος). Μπορείτε να βάλετε 1 σταγόνα απευθείας πάνω σε κάποιο σπυράκι. Μπορείτε, επίσης, να κάνετε μια μάσκα από λεβάντα και άργιλο. Χρησιμοποιήστε μια κουταλιά σκόνη αργίλου, ανθόνερο λεβάντας ή κάποιο έλαιο βάσης (π.χ. αμυγδαλέλαιο, τζοτζόμπα) και 2-3 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας. Αφήστε το λίγα λεπτά μέχρι να στεγνώσει και ξεβγάλτε με νερό. Επαναλάβετε 2-3 φορές την εβδομάδα.

 

Ας μάθουμε τις θεραπευτικές  ιδιότητες των βοτάνων που μας χαρίζει η ελληνική φύση και ας τα χρησιμοποιήσουμε πάντα με μέτρο. Τα βότανα εξάλλου ήταν τα πρώτα φάρμακα που χρησιμοποίησε ο Ιπποκράτης , ο Διοσκουρίδης, ο Γαληνός.