Πέμπτη 13 Μαρτίου 2008

Η κυρά - Σαρακοστή.

Google Ετικέτες :

kyra_Sarakosti

Επειδή μια μανία με τα ήθη και έθιμά μας την έχω και ψάχνοντας πας στην Πόλη, μπορεί και στο Χωριό, σήμερα έμαθα κάτι που δεν το ήξερα: Για τη κυρά Σαρακοστή. ΄Ετσι σκέφτηκα να αναρτήσω μερικές πληροφορίες για να μαθαίνουν οι νεώτεροι αλλά και εμεις οι παλιότεροι.

(Και συνταγή περιέχει η ανάρτηση)

Ακούστε λοιπόν:

Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας.Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα.Αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες ενώ αργότερα προστέθηκε και η έβδομη εβδομάδα και ονομάζεται έτσι γιατί περιλαμβάνει ακριβώς σαράντα ημέρες δηλ. από την Καθαρή Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή πριν το Σάββατο του Λαζάρου.

Μεγάλη ονομάζεται όχι για τη μεγάλη διάρκειά της αλλά για τη σημασία της που γίνεται σε ανάμνηση των Παθών του Χριστού και αποτελεί την προετοιμασία των πιστών για τη μεγάλη γιορτή του Πάσχα.

Σαρακοστή λέμε τις 40 μέρες πριν από την Κυριακή του Πάσχα. Από πολύ παλιά υπάρχει η συνήθεια να νηστεύουμε, για να μιμηθούμε τη νηστεία που έκανε ο Χριστός στην έρημο. Η Σαρακοστή περνά αργά γι’ αυτούς που νηστεύουν , ιδίως τις τελευταίες μέρες.

Έτσι, επειδή παλιά δεν είχαν τα σημερινά ημερολόγια για να μετρούν το πέρασμα της νηστείας, έφτιαχναν ένα μετρητάρι. Έπαιρναν δηλαδή ένα χαρτί και ζωγράφιζαν τη Σαρακοστή σαν μια καλόγρια, την κυρά –Σαρακοστή. Δεν της έβαζαν στόμα γιατί αντιπροσώπευε τη νηστεία.

Τα χέρια της ήταν σταυρωμένα από τις πολλές προσευχές. Και είχε εφτά πόδια, ένα για κάθε βδομάδα της Σαρακοστής. Με το ψαλίδι κόβανε την κυρά Σαρακοστή και την κρεμούσαν στον τοίχο. Κάθε Σάββατο της έκοβαν ένα πόδι.

Το τελευταίο πόδι το κόβανε το Μεγάλο Σάββατο και το βάζανε μέσα σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε πίστευαν πως θα ήταν καλότυχος. Αλλού την έκαναν και πάνινη την “κυρά Σαρακοστή” τους και τη γέμιζαν με πούπουλα.

Στον Πόντο έπαιρναν μια πατάτα ψημένη ή ένα κρεμμύδι, έμπηγαν 7 φτερά κότας, το έδεναν στο ταβάνι και κρεμόταν όλη τη Σαρακοστή. Κάθε βδομάδα έβγαζαν και ένα φτερό. Ο “κουκουράς”, έτσι το έλεγαν, ήταν ο φόβος των παιδιών.

images_kiraSarakosti

Η κυρά Σαρακοστή
Την κυρά Σαρακοστή
που’ ναι έθιμο παλιό
οι γιαγιάδες μας την φτιάχναν
με αλεύρι και νερό.
Για στολίδι της φορούσαν
στο κεφάλι ένα σταυρό
μα το στόμα της ξεχνούσαν
γιατί νήστευε καιρό.
Και τις μέρες τις μετρούσαν
με τα πόδια της τα επτά
κόβαν ένα τη βδομάδα
μέχρι να ρθει η Πασχαλιά.

Την κυρά Σαρακοστή
Όλοι φτιάξτε την μαζί mesa-sar
Με αλεύρι και νερό
Έτοιμη είναι στο λεπτό!
Πόδια πρέπει να έχει εφτά
Τις εβδομάδες να μετρά!
Στόμα δεν έχει! Ξέρεις γιατί;
Κάνει νηστεία αυστηρή
Μέχρι του Πάσχα την Κυριακή

Αυτοί είναι οι στίχοι που απαγγέλλουν μαμάδες και παιδιά όταν μαζί στην κουζίνα ζυμώνουν και πλάθουν την "Κυρά Σαρακοστή", μια κούκλα από νηστίσιμο ζυμάρι, που συμβολίζει τη Μεγάλη Νηστεία και έχει πρωτεύουσα θέση στο μακρύ κατάλογο των εθίμων μας.
Την κυρα-Σαρακοστή τη φτιάχνουμε με πολύ αλάτι, για να μη χαλάσει μέχρι να περάσουν οι σαράντα εννέα μέρες της νηστείας και γι' αυτό δεν την τρώμε!

Ακόμα κι αν δε νηστεύετε, μπορείτε να φτιάξετε κι εσείς αυτό το μετρητάρι της κυρά-Σαρακοστής, για να μετρήσετε τις βδομάδες ως το Πάσχα.

Η καλύτερα φτιάξτε το μπισκοτένιο αυτό κουκλάκι και εξηγήστε στα παιδιά σας τη σημασία της νηστείας.
Παίξτε μαζί τους και διδάξτε τους τις θρησκευτικές μας παραδόσεις.
Για να φτιάξτε την κούκλα χρησιμοποιήστε οποιαδήποτε ζύμη μπισκότου θέλετε.
Ούτως ή άλλως δεν θα φαγωθεί.

Αντε να βάλω και τη συνταγή:

- Μισό κιλό αλεύρι
- Μισό φλιτζάνι νερό
- Μια κουταλιά σούπας αλάτι
- Έναν πλάστη
- Ένα μεγάλο ταψί
- Λίγο λάδι να αλείψουμε το ταψί

1. Παίρνουμε ένα βαθύ μπολ και βάζουμε το αλεύρι και το αλάτι σχηματίζοντας ένα βουναλάκι.

2. Στη μέση κάνουμε μια μικρή λακκουβίτσα κι εκεί αρχίζουμε να ρίχνουμε σιγά σιγά το νερό. Προσοχή, δε βάζουμε το νερό όλο μαζί! Ταυτοχρόνως ζυμώνουμε. Θα βάλουμε μόνο όσο νερό χρειάζεται για να γίνει η ζύμη εύπλαστη και μαλακή.

3. Ζυμώνουμε, ζυμώνουμε μέχρι η ζύμη να γίνει λεία και ομοιόμορφη.

4. Απλώνουμε το ζυμάρι με τη βοήθεια του πλάστη και σχηματίζουμε την κυρα-Σαρακοστή.

5. Μ' ένα μαχαίρι χαράζουμε τα μάτια, τη μύτη και κόβουμε τα ποδαράκια. Με μια οδοντογλυφίδα κάνουμε μια τρύπα στο κεφάλι για να την κρεμάσουμε στο τέλος. Να θυμάστε: η κυρα-Σαρακοστή δεν έχει στόμα, γιατί δεν τρώει ούτε μιλάει, παρά μόνο προσεύχεται! Όσο για τα ποδαράκια της, προσοχή! Να είναι επτά! Ούτε περισσότερα ούτε λιγότερα.
6. Παίρνουμε ένα ταψί και το αλείφουμε με λίγο λάδι. Τοποθετούμε μέσα τη «Σαρακοστή».

7. Ζεσταίνουμε το φούρνο στους διακόσιους βαθμούς και ψήνουμε την κυρα-Σαρακοστή μας για σαράντα με εξήντα λεπτά μέχρι να ξεροψηθεί και να σκληρύνει. Όταν κρυώσει, τη βγάζουμε προσεκτικά και την κρεμάμε στην κουζίνα.

Να θυμάστε:
η κυρα-Σαρακοστή δεν έχει στόμα, γιατί δεν τρώει ούτε μιλάει, παρά μόνο προσεύχεται!
Όσο για τα ποδαράκια της, προσοχή! Να είναι επτά! Ούτε περισσότερα ούτε λιγότερα.

31 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

τι ωραιο εθιμο! αμυδρα κατι θυμαμαι να εχω ακουσει, αλλα ειλικρινα λεπτομερειες δεν ηξερα...εβαλες και τη συνταγη...μπραβο!!!
πρεπει να ξαναγυρισουμε πισω σε ολα εκεινα τα αγνα και ομορφα που γεμιζαν τη ζωη των προγονων μας...φιλια πολλα...μια γλυκια καληνυχτα!!!

ΑΧΤΙΔΑ είπε...

Ήταν να μη μου κάνεις επίσκεψη κορίτσι μου κι εγώ η γυρίστρα ήρθα να σου την ανταποδώσω.Αλήθεια μου άρεσε υπερβολικά το αφιέρωμα σου γιατί λατρεύω κάθε τι που έχει σχέση με τη λαική παράδοση, το ποιηματάκι αυτό το έμαθαν στην εγγονή μου στο σχολείο πέρσο και μου είχε φέρει την εικόνα της Κυράς Σαρακοστής σε χαρτοκοπτική κι εγώ σαν χαζογιαγιά το κράτησα όπως και τόσα άλλα δικά της. Θα ξανάρθω μην αμφιβάλεις μέχρι να με βαρεθείς και να μου δείξεις ..πόρτα!Φιλάκια!

H.Constantinos είπε...

Δεν τα ήξερα αυτά, πρώτη φορά τα ακούω... Ωραίο έθιμο!

Ιφιγένεια είπε...

Καθώς ήμουνα στο γραφείο και δίαβαζα το post σου , τσουπ , ακούω διπλα την φωνή της πιτσιρίκας μου (5 χρ.) και μου λέει (δείχνοντας στον υπολογιστή) : ε, μαμά αυτή είναι η κυρία σαρακοστη !!! την εχουμε και στο σχολείο (σταθμό) !!
χιχιχι!

Roadartist είπε...

υπέροχο!! :)

Alkmini είπε...

@una mama εγω δεν ειχα ακουσει τπτ.
μα δεν εχουμε τοσο ομορφα εθιμα?
φιλια και απο μενα και καλη σου νυχτα.

Alkmini είπε...

@αχτιδα
καλως την. χαιρομαι που μαθαίνουν σημερα στα πιτσιρικια για τα παλια εθιμα. πολυ καλο αυτο.
να ξαναρθεις και σ αυτο εδω το μπλογκ πόρτα δεν δειχνω. καλοδεχουμενοι ολοι. εχω και γλυκακια σοκολατενια διπλα. τραταριστηκες?
φιλακια και καλο σου βραδυ.

Alkmini είπε...

@Κωνσταντινε εσυ εισαι και "μικρος" δεν σας τα μαθαν αυτα?
χιχι
πολυ ομορφο εθιμο
καλο σου βραδυ μικρε μου

Alkmini είπε...

@ιφιγενεια
ειδες τα μικρα? περισσοτερα ξερουν τα 5χρονα απο μας τις "γαιδουρες"
;)
φιλακια στην μικρη σου μελλοντικη μπλογκερινα.
και σε σενα. καλο σας βραδυ.

Alkmini είπε...

@roadartist σ ευχαριστω.
καλο σου βραδυ και φιλακια

Νικόλας Παπανικολόπουλος είπε...

Καληνύχτα Αλίκη! :))

Αννα είπε...

Εμάς ήδη εχει στολίσει την τάξη μας...
Με χαρτοκοπτική την κάναμε και κάθε Παρασκευή θα κοβουμε ποδαράκι αφου Σαββατο δε θα ειμαστε σε τάξη!
Πηρα τα μέιλ σου και σε ευχαριστω παρα πολυ...Εχει να πεσει εκτυπωσηηη!!!

Αννα είπε...

Εχω βαλει και φωτογραφια της δικη μας Κυρα Σαρακοστης σε μπλογκ μου.Σε ποστ "Καλη Σαρακοστή"
Δε ξερω αν την ειδες αλλα η δικια μας ειναι μεσα σε μοδα..
Φιλια

Alkmini είπε...

καληνυχτα Νικολα :)

Alkmini είπε...

@αννουλα μπραβο μικρη δασκαλιτσα :)
ξεκινα απο τις τελευταιες διευθυνσεις που εστειλα γιατι εκει εχει πολλα πατρον που μπορεις να εκτυπωσεις και να ζωγραφισουν τα ζουζουνια σου στην ταξη. και οτι αλλο θελεις πες μου οκ?
φιλακια

Alkmini είπε...

χα
τωρα το ειδα Αννουλα.
κατι σε Κοκινοσκουπιτσα μου κανει καλε ;)

Αννα είπε...

Στην αρχη ηθελαν κατι φουξια με βουλες και καρδουλες.Μετα τους εξηγησα ξανα την ιστορια της και αποφασισαν κοκκινο καφε..Εγω τι να πω;Η ομαδα μιλησε!!!!

P. Kapodistrias είπε...

Πολύτιμα τα στοιχεία σου περί της Σαρακοστής και από θεολογικής και από λαογραφικής πλευράς. Εύγε για την όμορφη ενασχόληση.
Καλά να περνάς και κατ' αυρές τις μακρές μέρες της παντοειδούς προετοιμασίας για το Πάσχα.

Μαρια Νικολαου είπε...

Πάρα πολυ ομορφα αυτα που εγραψες εδω Αλίκη
Να σαι καλα
Καλη Σαρακοστη να εχουμε ολοι μας

Ιωάννα είπε...

Ωραίο το έθιμο!! Εντυπωσιακό!! Πρώτη φορά το ακούω!! Άντε!! Καιρός να κάνω κουλουράκια να κάνω και την κυρά Σαρακοστή!

ΑΧΤΙΔΑ είπε...

Κάθε παρασκευή έχω τη μία κόρη μου πάντα τραπέζι έρχεται μετά τη δουλειά της και επειδή νηστεύεο όλη τη Σαρακοστή της έκανα σαλιγκάρια στιφάδο και ρεβυθοκεφτέδες ίσως δεν σας αρέσουν γιατί είναι ιδιόμορφο φαγητό μα ακόμα και τα εγγόνια μου το τρώνε, έκανα και νηστήσιμο κέικ με σταφίδες καρότα και καρύδια, να θυμηθώ να σας δώσω στις σελίδες μου τη συνταγή γιατί είναι υπέροχη.

Ανώνυμος είπε...

Νάσαι καλά που μας έμαθες/θύμισες αυτά τα έθιμα..
Επτά εβδομάδες επτά ποδαράκια..
Και σήμερα ξεκίνησαν και οι Χαιρετισμοί!!

Καλή Σαρακοστή λοιπόν, αν και κοντεύει να φύγει το πρώτο ποδαράκι!

Alkmini είπε...

@αννουλα σωστα, οτι αποφασισει η ομαδα σου :)

Alkmini είπε...

@πατ. παναγιώτη σ ευχαριστω πολυ.
να εισαι καλα.

Alkmini είπε...

@μαρακι μου σ ευχαριστω
καλη Σαρακοστη
φιλακια

Alkmini είπε...

@ιωάννα καλως σε μικρη μου.
αντε κανε τα κουλουρακια και να μας φερεις να τα δοκιμασουμε.
Καλη Σαρακοστη
:)

Alkmini είπε...

@αχτιδα μου για τα σαλιγκαρια μπλιαχχχχχ ουτε να τα δω
για τους ρεβιθοκεφτεδες ομως μμμνιαμμμ μου αρεσουν. εγω φτιαχνω ντοματοκεφτεδες Σαντορινης τωρα που νηστευουμε. καλα που μου τους θυμισες να φτιαξω.
και το κεικ καλα μου ακουγεται.
Καλη Σαρακοστη να εχετε οικογενειακως.
φιλακια

Alkmini είπε...

@Σωτηρη γλυκε μου το ηξερες το εθιμο? εγω οχι. σημερα κοβουν το πρωτο ποδαρακι της κυρα Σαρακοστης.
Καλη Σαρακοστη και σε σενα.
φιλακια

None είπε...

@ Πολλή νηστεία έπεσε στα πέριξ. Τέλος πάντων! Καλή ανάρτηση κ' ενδιαφέρουσα.
Πολυκαλημέρες!

Alkmini είπε...

@none ..και προσευχη.
καλως ορισες στο μπλογκ μου και ευχαριστω για το σχολιο σου.
Καλημερες και απο μένα.

Ανώνυμος είπε...

Τι κάνουμε με την Κα στο τέλος, την θάβουμε στο κηπως, την καίμε, την κάνουμε κηδεία;