Κυριακή 23 Μαρτίου 2008

Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας

Η Μετεωρολογία αποτελεί κλάδο των Φυσικών επιστημών, με κύριο αντικείμενο την έρευνα της ατμόσφαιρας στο σύνολό της και τα φαινόμενα που συμβαίνουν σ΄ αυτή. Και επειδή τα φαινόμενα που ενδιαφέρουν τη Μετεωρολογία είναι εκείνα που συμβαίνουν στο κατώτερο στρώμα της ατμοσφαίρας, που παρατηρούνται δηλαδή ως «τροπές», ως μεταβλητές αυτού του στρώματος, ονομάσθηκε αυτό τροπόσφαιρα. Επειδή όμως τα φαινόμενα αυτά και οι αρχαίοι Έλληνες τα ονόμαζαν «μετέωρα» εξ αυτού και η επιστήμη επ΄ αυτών ονομάσθηκε Μετεωρολογία και τα φαινόμενα Μετεωρολογικά φαινόμενα.

Η σημαντική για την μετεωρολογία περίοδος, αρχίζει με τον Αριστοτέλη (384-322 π.Χ.). Ο Αριστοτέλης απεκατέστησε το κύρος της Μετεωρολογίας καθιστώντας την κλάδο γνώσεως, ξεχωριστό απ’ την Αστρονομία, και γράφοντας το πρώτο παγκοσμίως εγχειρίδιο Μετεωρολογίας, που ευτυχώς διασώθηκε, και ονομάζεται “Μετεωρολογικά”. img_b6be7162e72f"Τα 4 στοιχεία του Αριστοτέλη"

"Ολόκληρος ο γήινος κόσμος", έγραψε ο Αριστοτέλης, "αποτελείται από τέσσερα στοιχεία: φωτιά, αέρα, νερό και γη. Αυτά μπορούν να μετασχηματισθούν το ένα στο άλλο, το καθένα βρίσκεται κρυμμένο μέσα στα υπόλοιπα".

Οι απόψεις του Αριστοτέλη είναι η πρώτη προσπάθεια να ερμηνευτεί ο καιρός χωρίς τη βοήθεια δαιμόνων και θεών.

Στο σύγγραμμά του αυτό, ο Αριστοτέλης περιλαμβάνει όλες τις υπάρχουσες την εποχή του γνώσεις, τις οποίες αφού έλεγξε και συμπλήρωσε με δικές του παρατηρήσεις και θεωρίες, καθώς και με παρατηρήσεις των μαθητών του, τις κατέταξε σε ένα σύστημα. Αυτή η εργασία, μέχρι και τον 17ο μ.Χ. αιώνα, αποτελούσε το μοναδικό παγκοσμίως μετεωρολογικό εγχειρίδιο. Για τον λόγο αυτό, ο Αριστοτέλης ονομάστηκε “Πατέρας της Μετεωρολογίας”. Η συστηματική παρατήρηση και η ασχολία μεγάλου αριθμού φιλοσόφων με τα ατμοσφαιρικά φαινόμενα έδωσε τους καρπούς της, διότι οφείλουμε πάρα πολλές ορθές θεωρίες περί των φαινομένων τούτων στους αρχαίους Έλληνες.

Οι σημαντικότεροι και επιφανέστεροι αρχαίοι ΄Ελληνες μετεωρολόγοι ήταν οι:

Σε αυτούς οφείλουμε τον όρο Μετεωρολογία, αυτοί επινόησαν τον Ανεμοδείκτη στην απλουστέρα του μορφή, το θερμοσκόπιο, όπως προκύπτει από λεπτομερείς περιγραφές στα έργα του Ήρωνος του Αλεξανδρέως και του Φίλωνος του Βυζαντίου. Από την μεφάφραση των έργων του Ήρωνος στην Λατινική και Ιταλική γλώσσα, εμπνεύσθηκαν οι Γαλιλαίος, Ντρέπελ και Πόρτα την ιδέα της κατασκευής ενός νέου θερμοσκοπίου, όπως υποστηρίζει ο Γερμανός Μετεωρολόγος Hellman.

    Αλλά και την γένεση πολλών μετεωρολογικών φαινομένων ορθώς εξηγούν οι αρχαίοι φιλόσοφοι, όπως το ότι ο ήλιος είναι το ηγεμονικό αίτιο όλων των ατμοσφαιρικών φαινομένων. Παρά δε το γεγονός ότι εστερούντο θερμομέτρων και οι παρατηρήσεις της θερμοκρασίας του αέρα ήσαν κατά κάποιον τρόπο υποκειμενικές, εν τούτοις διεπίστωσαν την ημερήσια και ετήσια μεταβολή της θερμοκρασίας του αέρος, τον ακριβή χρόνο των άκρων θερμοκρασιών κατά την ημέρα και το έτος, καθώς και την μεταβολή της θερμοκρασίας με το ύψος.

    Οι αρχαίοι Έλληνες, σαν ναυτικός λαός, μελέτησαν τους ανέμους περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μετεωρολογικό στοιχείο ή φαινόμενο. Κατέταξαν τους ανέμους σε γενικούς και τοπικούς μελέτησαν τους Ετησίας (μελτέμια) την θαλάσσια και απόγειο αύρα, τις αύρες των ορέων και των κοιλάδων και γενικά προσέφεραν τέτοια πληθώρα γνώσεων επί του στοιχείου του ανέμου, ώστε οι σημερινοί μελετητές χρησιμοποιούν επωφελώς τα συμπεράσματα και τις παρατηρήσεις τους.

    Είναι καταπληκτική ή ομολογία του Γερμανού καθηγητή Flohn, ότι ο Ιπποκράτης είχε παρατηρήσει πρώτος την ύπαρξη αερίων μετώπων και είχε εξηγήσει πολύ ορθά τις καιρικές καταστάσεις που αυτά δημιουργούν κατά την διάβασή τους από τις διάφορες περιοχές.

    Επίσης διετυπώθησαν ορθότατες θεωρίες για τον σχηματισμό των νεφών, την δημιουργία της βροχής, του χιονιού, της χαλάζης, της δρόσου, της πάχνης αλλά και για τα διάφορα οπτικά φαινόμενα όπως το ουράνιο τόξο.

    Ήδη από την εποχή του Αναξιμένους το φαινόμενο της βροχής απεδίδετο από τους φιλοσόφους στην συμπύκνωση των ατμοσφαιρικών υδρατμών.

    Τέλος, οι αρχαίοι Έλληνες πρώτοι διαίρεσαν την γήινη σφαίρα σε κλιματικές ζώνες και περιέγραψαν τις κλιματικές συνθήκες αυτών καθώς και την επίδρασή τους στη ζωή των ανθρώπων, φυτών και των ζώων.

    Η πρώτη απόπειρα για ερμηνεία των διαφόρων ατμοσφαιρικών φαινομένων έγινε τον 5ο π.Χ. αιώνα. Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι και αστρονόμοι μετά από συστηματική παρατήρηση των καιρικών φαινομένων διατύπωσαν τις αρχές που τα διέπουν. Προσπάθησαν μάλιστα να φτάσουν μέχρι τη στατιστική πρόγνωση του καιρού, από τις καταγραφές των καιρικών φαινομένων στα παραπήγματα. Οι σπουδαιότερες προσπάθειες ήταν του Αριστοτέλη και του Ιπποκράτη. Ο Ιπποκράτης κατέληξε στην αρχή ότι τα μετεωρολογικά φαινόμενα επαναλαμβάνονται. Τα παρακολούθησε συστηματικά κατά τη διάρκεια του έτους και έγινε ο πατέρας της κλιματολογίας.

Τα παραπήγματα ήταν τα πρώτα μετεωρολογικά ημερολόγια, που κυκλοφορούσαν στην αρχαία Ελλάδα από τον 5ο π.Χ. αιώνα. Αναφέρονται στο έργο του Θεόφραστου, ενώ λιγα από αυτά διασώθηκαν στο έργο του Γέμινου Εισαγωγή στα φαινόμενα.

Τα παραπήγματα συντάσσονταν συχνά από φιλόσοφους, μετά από παρατηρήσεις που έκαναν σε ψηλά σημεία, όπως η Μήθυμνα και το βουνό Ίδη. Το όνομά τους το οφείλουν στον τρόπο με τον οποίο σημειωνόταν η προς παρατήρηση ημέρα· δίπλα σε κάθε ημέρα υπήρχε μια τρύπα όπου έμπαινε ένας μικρός πάσσαλος (παράπηγμα σημαίνει βαλμένο στο πλάι). Τα παραπήγματα γράφονταν σε πέτρα ή περγαμηνή και κυκλοφορούσαν στην αγορά, ενημερώνοντας τους πολίτες με τις μετεωρολογικές και αστρονομικές προβλέψεις που περιείχαν. Μεταξύ αυτών που συνέταξαν παραπήγματα αναφέρονται ο Δημόκριτος και ο Κόνωνας.

Ο Αριστοτέλης χρησιμοποίησε διάφορες ονομασίες για να περιγράψει το Βόρειο Σέλας, μεταξύ των οποίων και τη λέξη «χάσμα», την οποία διακρίνουμε στην εικονογράφηση του Gemma το 1575, μία από τις αρχαιότερες εικονογραφήσεις του Βόρειου Σέλαος στην Ευρώπη. Μία από τις πιο ιδιόμορφες ονομασίες που χρησιμοποίησε ο Αριστοτέλης, ήταν η λέξη «αίγες», την οποία αποδίδει εδώ ο Gemma με λατινικούς χαρακτήρες ως «capre».

773 ΤΟΜΗ ΚΟΡΜΟΥ ΒΕΛΑΝΙΔΙΑΣ (ΔΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΠΑΥΣΑΝΙΑ)

Η δρυς αυτή βρίσκονταν στη Βοιωτία και καταστράφηκε από καταιγίδα την άνοιξη του 1987, συμπληρώνοντας ηλικία 400 ετών. Από μετρήσεις που έγιναν σε κοντινό βροχομετρικό σταθμό, διαπιστώθηκε ότι το πάχος των δακτυλίων του κορμού (οι οποίοι αντιστοιχούν ο καθένας σε ένα έτος ηλικίας του δέντρου) εξαρτάται από την ποσότητα της βροχόπτωσης τη χρονιά που δημιουργήθηκε ο δακτύλιος.

15 σχόλια:

rain είπε...

Καλέ!!Πρωι πρωί όρεξη που βρήκες! Απλά την καλημέρα μου! Ακόμα καφέ πίνω..Κι έχει μια μαυρίλα, μια συννεφιά..χιχι

Κόκκινη Ομπρέλα είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Κόκκινη Ομπρέλα είπε...

Καλημέρα aliki μου,
καλώς σε βρίσκω στο παραμυθένιο (με όλη τη σημασία) "σπίτι" σου.Μυρωδάτος ο καφές που κερνάς.

Τι σοφά, απλά και ωραία μας τα εξηγείς. Τελικά ο Αριστοτέλης έχει βάλει πολλές θεμέλιες λίθους...
Φεύγω πλουσιότερη.
Και μ' ένα μεγάλο χαμόγελο.

Να' σαι καλά.
Κυριακάτικη καλημέρα και από εδώ.
Φιλιά.

ΥΓ. Έκανα και το τεστ με το λουλούδι. Τέλειο.

Alkmini είπε...

@βροχουλα
καλως την φιλεναδιτσα :))
ξυπναααααααααααααα καλεεεεεεεεεε
εγω αξημερωτα 06 να βγαλω το "γαιδουρακι" μου βολτα.
την ωρα της αναρτησης ηταν μεσημερι για μενα χιχι
φιλακια στα μουτρακια

Alkmini είπε...

@κοκκινη ομπρελα
καλως τη στο μπλογκοσπιτο μου.
τον βρηκες τον καφε? στο κατω ντουλαπι και πορτογαλικος ειναι.
υπό τους ήχους της Αμάλια.
με εχουν πιασει κατι δασκαλιστικες τασεις και επιμορφωτικων σεμιναριων, τελευταια. δεν ξερω γιατι. οτι μαθαινει κανεις, ομως, καλο ειναι.
ανοιξιατικη καλημερα και φιλακια και απο μενα. και να εισαι καλα.

Kaveiros είπε...

Παλι καλα που εισαι και εσυ
και μαθαινω πεντε πραγματα:)

Alexis B είπε...

ωραίοοοοοοοοοοοοοοο
Καλό απόγευμα

P. Kapodistrias είπε...

Επι-μορφωτική, σαφής και πειστική!

Θέλω κι εγώ καφέ. Άν όχι τώρα (διότι τον έχω ήδη μπροστά μου), κάποτε!... Αλλά απέναντι στο Μπούρτζι, παρακαλώ.

Καλό τριήμερο, πάντα με υγεία και δημιουργίες!!!

Alkmini είπε...

@καβειρε
σ ευχαριστω. μ εχει πιασει το επιμορφωτιστικο μου.

Alkmini είπε...

@ αλεξη
tnks
καλο απογευμα και σε σενα

Alkmini είπε...

@πατ.παναγιωτη μου
στο Μπουρτζι θα φερω την καφετιερα να σε κερασω καφεδακι. ελα συ και τι σε μελλει :)
σ ευχαριστω πολυ . καλοδεχουμενες οι ευχες σου.

(χμ εσεις εκει οι ζακυνθινοι φιλοι μου (π.κ.-ονειρομαγειρεματα)... κατι.. κατι...κατι...μου μυριζεται,κατι καλο... αλλα δεν μπορω να πω τι ακριβως. τελος παντων)

Alkmini είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
P. Kapodistrias είπε...

Γίνε σαφέστερη, δεν το κατανόησα!...

Kostas είπε...

Υπέροχο Αλίκη,
για μια ακόμη φορά σπουδαία δουλειά, πολύ πληροφοριακό το σημερινό σου post!

Alkmini είπε...

@kostas
σ ευχαριστω.
μιλουσα με εναν φιλο μελισσοκομο εδω στο Ναυπλιο και το ειπα να μπει να δει το μπλογκ σου και να σου στειλει email. δεν ξερω τι εκανε.